The text of and illustrations in this document are licensed by Red Hat under a Creative Commons Attribution–Share Alike 3.0 Unported license ("CC-BY-SA"). An explanation of CC-BY-SA is available at http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/. The original authors of this document, and Red Hat, designate the Fedora Project as the "Attribution Party" for purposes of CC-BY-SA. In accordance with CC-BY-SA, if you distribute this document or an adaptation of it, you must provide the URL for the original version.
Red Hat, as the licensor of this document, waives the right to enforce, and agrees not to assert, Section 4d of CC-BY-SA to the fullest extent permitted by applicable law.
Red Hat, Red Hat Enterprise Linux, the Shadowman logo, JBoss, MetaMatrix, Fedora, the Infinity Logo, and RHCE are trademarks of Red Hat, Inc., registered in the United States and other countries.
Linux® is the registered trademark of Linus Torvalds in the United States and other countries.
All other trademarks are the property of their respective owners.
Samenvatting
Dit document beschrijft een aantal hardware apparaten, toepassingen en programma's om iemand met beperkingen te helpen met het gebruik van een computer met het Fedora besturingssysteem.
1. Inleiding
Er zijn ongeveer 500 miljoen mensen over de gehele wereld met een bepaalde visuele, gehoor, of mobiliteit beperking. Op dit moment zijn er meer dan 54 miljoen mensen met beperkingen in de Verenigde Staten alleen al en dat aantal stijgt significant als de geboortegolf generatie ouder wordt. Mensen met beperkingen vinden het vaak erg moeilijk om bestaande en opkomende technologieën te gebruiken welke vaak ontworpen zijn zonder rekening te houden met hun behoeften. Websites met ontoegankelijke inhoud kunnen ook een probleem zijn voor scherm lezers en andere gespecialiseerde apparaten gebruikt door mensen met een beperking.
Toegankelijkheid eigenschappen zijn willekeurig geïntegreerd in besturingssystemen, web interfaces en andere technologieën vanwege markt potentieel of omdat het "het juiste om te doen" was. Gelijkwaardige toegang tot onderwijs, professionele, en recreatieve technologieën wordt snel een wettelijke vereiste. Federale agentschappen in meerdere landen formuleren toegankelijkheid standaarden. Federale vereisten in de Verenigde Staten werden effectief in juni 2001.
Gespecialiseerde hardware apparaten, toepassingen en programma's zijn beschikbaar die de bruikbaarheid van Linux voor mensen met speciale behoeften behoorlijk verbeteren.
2. Waarom zou men kiezen voor Fedora als een toegankelijkheid oplossing?
Linux biedt een goedkope en efficiënte oplossing voor de invaliden gemeenschap. Open bron software kost veel minder dan gereedschappen die op andere besturingssystemen draaien en Linux gereedschappen zijn vaak vrij te downloaden.
Terwijl de grafische gebruikers interface (GUI) handig is voor hen die goed kunnen zien, is het vaak een belemmering voor iemand met visuele beperkingen omdat spraak synthesizers problemen hebben met het interpreteren van graphics. Linux is een geweldig besturingssysteem voor gebruikers met visuele beperkingen omdat de GUI een optie is, niet een vereiste. De meeste moderne gereedschappen zoals email, nieuws, web browsers, kalenders, calculators en nog veel meer kunnen op Linux zonder de GUI draaien. De werk omgeving kan ook aangepast worden om aan de software en hardware behoefte van de gebruiker te voldoen.
Fedora is een heel populaire Linux distributie. De meeste industrie professionals zijn bekend met Fedora, wat het relatief eenvoudig maakt om assistentie te vinden als dat nodig is.
Het Fedora Project brengt regelmatig en frequent vernieuwingen en verbeteringen uit, en computers die Fedora geïnstalleerd hebben kunnen deze automatisch downloaden en installeren zonder kosten. Het is daarom gemakkelijk en economisch om computers beveiligd en up to date te houden.
2.1. Het Sectie 508 Mandaat
In de Verenigde Staten is het Sectie 508 Mandaat een toevoeging aan de Rehabilitation Act gemaakt in 1988 die vereist dat federale agentschappen toegankelijke elektronische en informatie technologien gebruiken zodat mensen met speciale behoeften dezelfde mogelijkheden hebben als alle andere.
Voor gedetailleerde informatie over de vereisten van het Sectie 508 Mandaat, refereer je naar http://www.section508.gov/
2.2. Het Vrijwilligers Product Toegankelijkheid Template (VPAT)
Het VPAT template geeft details hoe een bepaald product of service zich voegt aan Sectie 508 criteria. De VPAT helpt federale werknemers om te voldoen aan Sectie 508 door het te helpen bepalen of ze de meest toegankelijke IT producten en services kopen die beschikbaar zijn. De deelneming van de VPAT template voor privé leveranciers is vrijwillig. Deze templates zijn geplaatst op de individuele websites van leveranciers. De leveranciers onderhouden hun eigen informatie en de regering bevestigt deze informatie op geen enkele manier
3. Beschikbare open bron gereedschappen, programma's en drivers
De huidige ontwikkeling is geconcentreerd op visuele en mobiliteit beperkingen. Er zijn zowel op software als op hardware gebaseerde oplossingen beschikbaar. Er zijn ook zowel console als grafische oplossingen beschikbaar, de grafische oplossingen zijn echter op dit moment beperkt.
3.1. Hardware
Het grootste voordeel van hardware spraak oplossingen is dat spraak beschikbaar is voordat het besturingssysteem geladen is, wat het zelfs mogelijk maakt dat visueel beperkte gebruikers het besturingssysteem installeren. Hardware oplossingen omvatten spraak synthesizers, braille terminals, braille printers, nip en blaas systemen, en oog richting aanwijs apparaten. Deze apparaten zijn gewoonlijk erg duur en het is moeilijk hiervoor drivers te vinden. Drivers worden voor Linux geschreven (de meeste voor spraak synthesizers) maar ze moeten getest en geïntegreerd worden door de gemeenschap in de "upstream" software projecten voordat ze onderdeel van Fedora worden.
Jim van Zandt heeft ook verscheidene servers geschreven die met Emacspeak werken. Deze servers kunnen gevonden worden in een pakket met de naam Emacspeak-ss op de website van Jim van Zandt of er wordt naar verwezen in de Emacspeak HOWTO, beschikbaar op: http://slackware.osuosl.org/slackware-3.3/docs/Emacspeak-HOWTO.
Dit document concentreert zich voornamelijk op software gereedschappen en programma's die werken met Linux. De meeste van deze gereedschappen zijn ontwikkeld door de Open Source gemeenschap en zijn misschien niet getest door het Fedora Project. Speakup, Emacspeak, Festival en BRLTTY zijn getest door Red Hat; en onder andere Emacspeak en Festival worden meegeleverd met Fedora.
4. Scherm lezers
Scherm lezers zijn belangrijke toegankelijkheid gereedschappen die iemand met een visuele beperking toestaat om de computer te laten voorlezen wat er op het scherm staat. Er zijn meerdere oplossingen die deze service aanbieden. Deze paragraaf behandelt enkele die beschikbaar zijn voor Fedora gebruikers.
4.1. Orca voor GNOME
GNOME levert zijn eigen scherm lezer Orca. Dit pakket wordt standaard op alle Fedora systemen geïnstalleerd. Extra informatie over Orca kan gevonden worden op http://live.gnome.org/Orca/.
4.2. Speakup
Speakup is een scherm overzicht pakket geschreven door Kirk Reiser end Andy Berdan en beschikbaar met een vrije licentie. Speakup geeft gebruikers met visuele of mobiliteit beperkingen de mogelijkheid om een hoorbare console terugkoppeling te krijgen met gebruik van een spraak synthesizer. Speakup is nuttig voor blinde gebruikers omdat het een hoorbare installatie beidt en volledig ondersteund wordt door de blinden open bron gemeenschap.
Speakup werkt met de volgende hardware synthesizers:
DoubleTalk PC en DoubleTalk LT
LiteTalk
Accent PC en Accent SA
Speakout
Artic Transport
Audapter
Braille 'N Speak en Type 'N Speak
Dectalk External en Dectalk Express
Apollo2
Voor meer informatie over Speakup, of om mee te werken aan het Speakup project, bezoek je http://www.linux-speakup.org
4.3. Emacspeak gebruiken met Fedora
Emacspeak is een spraak interface die visueel beperkte gebruikers toestaat om onafhankelijk een efficiënt interactie te hebben met een computer. Emacspeak heeft de manier waarop honderden blinde en visueel beperkte gebruikers over de gehele wereld interactie hebben met de persoonlijke computer en het Internet dramatisch veranderd.Een uitgebreide suite van taak-georiënteerde spraak gereedschappen biedt efficiënte spraak toegang tot de zich ontwikkelende semantische wereld wijde web. Als het gecombineerd wordt met Linux draaiende op goedkope PC hardware, biedt Emacspeak een betrouwbare, stabiele spraak-vriendelijke oplossing die het Internet openstelt voor visueel beperkte gebruikers over de gehele wereld.
Voordat je Emacspeak gebruikt, moet je wat documentatie doornemen. Begin met A Gentle Introduction to Emacspeak door Gary Lawrence Murphy, welke beschikbaar is op http://tldp.org/LDP/espk-ug/html/index.html
De Emacspeak HOWTO geschreven door Jim van Zandt is ook een erg goede hulpbron, hoewel het document zich beperkt tot de Slackware distributie. De Emascspeak HOWTO is on-line beschikbaar op http://slackware.osuosl.org/slackware-3.3/docs/Emacspeak-HOWTO
De volgende paragrafen beschrijven hoe verschillende taken uit te voeren zijn met gebruik van Emacspeak en Fedora.
De Meta toets
Op verschillende plaatsen refereren de volgende paragrafen naar de Meta toets. Deze toets in fundamenteel voor Emacs (en daarom ook voor Emacspeak) commando's, maar is zelden aanwezig op moderne toetsenborden. De meeste toetsenbord indelingen gebruiken de Alt toets om de plaats van de Meta toets in te nemen.
4.3.1. Nieuws lezen met gebruik van Fedora en Emacspeak
Gnus is de nieuws lezer in Emacspeak. Gnus krijgt de juiste data uit het .newsrc bestand in de persoonlijke map van de gebruiker. Om nieuws te posten en te lezen met Emacspeak, refereer je naar http://www.gnus.org/ voor handleidingen, inleidingen, HOWTO's, en nog veel meer. Om Gnus te starten duw je op Meta+X, en daarna type je gnus in en je duwt op Enter.
Dit commando laat alle nieuwsgroepen zien waarop je geabonneerd bent. Om een nieuwsgroep te selecteren, markeer je de nieuwsgroep en je duwt op de spatie balk. Vervolgens specificeer je hoeveel artikelen je wilt openen: type een getal in en duw op Enter. Dit splitst het scherm op in twee buffers. De bovenste sectie is de samenvatting buffer, de onderste sectie is de artikel buffer. Je moet nu jouw nieuws kunnen lezen.
4.3.2. Email versturen en lezen met gebruik van Fedora en Emacspeak
Er zijn verscheidene email cliënten beschikbaar in Emacspeak. Het Gnus programma kan ook voor zowel email als nieuws gebruikt worden. Duw op Meta+X om Gnus op te starten, en duw dan op M om de mail cliënt te gebruiken.
Het gemakkelijkste gereedschap om te gebruiken is RMAIL. Om een boodschap te versturen met gebruik van RMAIL, duw je op Ctrl+X, gevolgd door M
Vul de To: en Subject: velden in. Plaats de inhoud van de boodschap onder de regel die luidt -text follows this line-. Om de boodschap te versturen als je klaar bent, duw je achtereenvolgens tweemaal op Ctrl+C.
Om een boodschap de lezen met gebruik van RMAIL, duw je op Meta+X, daarna type je rmail in en je duwt op Enter.
4.3.3. Emacspeak gebruiken om Linux shell commando's uit te voeren
Het is niet nodig om Emacspeak te verlaten om een Linux commando uit te voeren. Om een commando binnen Emacspeak uit te voeren duw je op Esc en daarna type je ! in gevolgd door de naam van het commando als Emacspeak erom vraagt. Om het commando venster te verlaten, duw je op Ctrl+X, gevolgd door 1
Deze functionaliteit is bijzonder nuttig. Je kunt zelfs bestanden waaraan je werkt printen en compileren binnen Emacspeak. Voor meer informatie over Linux shell commando's refereer je naar Josh's Linux Guide of een andere vergelijkbare commando hulpbron.
Scherm vergroters zijn precies wat ze lijken, programma's die delen van het computer scherm behoorlijk vergroten zodat ze gemakkelijker gelezen kunnen worden.
5.1. KMagnifier
In KDE vergroot KMagnifier, of KMag, het gebied rond de cursor of een door de gebruiker gedefinieerd gebied. Je kunt een vergroot gedeelte van het scherm ook naar schijf schrijven. Extra informatie kan gevonden worden op http://kmag.sourceforge.net/
5.1.1. KMagnifier installeren
In Fedora is KMagnifier verpakt in het kdeaccessibility pakket. Dit pakket bevat ook kmousetool, kmouth, en ktts, die allemaal in andere delen van deze gids besproken worden. Om kdeaccessibility te installeren kun je of Systeem > Beheer > Software toevoegen/verwijderen selecteren en dan kdeaccessibility in typen in het venster dat verschijnt of je kunt su -c "yum install kdeaccessibility" intypen in een terminal venster.
6. Muis gereedschappen
Omdat er zoveel gereedschappen beschikbaar zijn voor Fedora gebruikers zijn er enkele die niet in een specifieke categorie geplaatst kunnen worden, maar die genoemd moeten worden omdat ze zeker nuttig kunnen zijn.
6.1. KMouseTool
Als een programma voor KDE, biedt KMouseTool een alternatieve methode voor het klikken met de muis door het klikken op de muis steeds als de cursor pauzeert en biedt zelfs een sleep mogelijkheid. KMouseTool werkt met elke muis of aanwijs apparaat.
6.1.1. KMouseTool installeren
In Fedora is KMouseTool ingepakt in het kdeaccessibility pakket. Dit pakket bevat ook kmagnifier, kmouth, en ktts, die allemaal in andere delen van deze gids besproken worden. Om kdeaccessibility te installeren kun je of Systeem > Beheer > Software toevoegen/verwijderen selecteren en dan kdeaccessibility in typen in het venster dat verschijnt of je kunt su -c "yum install kdeaccessibility" intypen in een terminal venster.
6.2. Mousetweaks
Vergelijkbaar met KMouseTool van KDE biedt Mousetweaks van GNOME de mogelijkheid voor dubbel-klikken, stilstaand klikken, en wijzer afvangen. Extra informatie kan gevonden worden op http://library.gnome.org/users/mousetweaks/
6.2.1. Mousetweaks installeren
In Fedora is Mousetweaks ingepakt en kan geïnstalleerd worden door Systeem > Beheer > Software toevoegen/verwijderen te selecteren en dan Mousetweaks in te typen.
7. Andere gereedschappen
Omdat er zoveel gereedschappen beschikbaar zijn voor Fedora gebruikers zijn er een aantal die niet in een specifieke categorie geplaatst kunnen worden, maar die genoemd moeten worden omdat ze zeker nuttig zijn!
7.1. BRLTTY met Fedora gebruiken
BRLTTY biedt toegang tot de Linux commando-regel voor blinden met gebruik van braille displays. Dit gereedschap biedt complete scherm overzicht functionaliteit en minimale spraak mogelijkheden. BRLTTY is beschikbaar in de Fedora repositories in RPM formaat. Voor informatie en documentatie over BRLTTY, refereer je naar http://mielke.cc/brltty/
7.2. KMouth
Laat jouw computer het praten doen met gebruik van KMouth! Je kunt zinnen instellen die je wilt zeggen en jouw computer zal ze voor jou uitspreken. Je kunt zelfs jouw eigen zinnen boek gebruiken. Bezoek http://www.schmi-dt.de/kmouth/index.en.html voor meer informatie over KMouth.
7.2.1. KMouth installeren
In Fedora is KMouth verpakt in het kdeaccessibility pakket. Dit pakket bevat ook kmagnifier, kmousetool, en ktts, die allemaal in andere delen van deze gids besproken worden. Om kdeaccessibility te installeren kun je of Systeem > Beheer > Software toevoegen/verwijderen selecteren en dan kdeaccessibility in typen in het venster dat verschijnt of je kunt su -c "yum install kdeaccessibility" intypen in een terminal venster.
8. Hulp voor Linux bureaubladen
Bepaalde bureaubladen hebben hun eigen interne instellingen die kunnen helpen met toegankelijkheid.
8.1. KDE
In KDE kunnen toetsenbord en muis instellingen geconfigureerd worden in kcontrol. Deze instellingen zijn beschikbaar door het selecteren van Systeeminstellingen > Persoonlijk > Toegankelijkheid. Extra informatie over toegankelijkheid gereedschappen in KDE kan gevonden worden op http://accessibility.kde.org/
8.2. GNOME
In GNOME kunnen toegankelijkheid controles geconfigureerd worden door het selecteren van Systeem > Voorkeuren > Assisterende technologieën. Extra informatie over toegankelijkheid gereedschappen van GNOME kan gevonden worden op http://library.gnome.org/users/gnome-access-guide/
9. Het vinden van meer informatie over Linux toegankelijkheid
De volgende documenten bieden nuttige suggesties om Linux toegankelijker te maken:
Indien u een typografische fout in deze handleiding vindt, of u weet een manier om deze handleiding te verbeteren, zouden wij dat graag van u horen! Meldt u alstublieft fouten in de uitgave Fedora Documentation via Bugzilla: http://bugzilla.redhat.com/bugzilla/.
Indien u fouten meldt, vergeet dan alstublieft niet het kenmerk: accessibility-guide te vermelden.
Indien u suggesties hebt om de documentatie te verbeteren, probeer dan zo duidelijk mogelijk deze suggesties te omschrijven. Indien u fouten hebt ontdekt, vermeldt dan alstublieft het sectienummer en wat omringende tekst, opdat we de fout makkelijker kunnen vinden.
A. Herzieningsgeschiedenis
Wijzigingen
Herziening 0.9-1
Mon Mar 06 2010
JosephAllen
Niet consistente instructies in paragraaf 4.3.2 herstelt.
Herziening 0.8-1
Mon Nov 09 2009
EricChristensen
De "screen readers" paragraaf verandert.
De verwijzing naar KMouseTools verwijdert, deze was fout.
